1. NẤM CANDIDA LÀ GÌ ?

Candida là một loại nấm thường thấy ở cơ thể người. Trong các xét nghiệm thông thường có thể tìm thấy ở miệng và đường tiêu hóa 40-60%. Nấm Candida chỉ gây bệnh khi gặp các điều kiện thuận lợi ( bệnh cơ hội) như rối loạn hệ vi sinh, suy giảm miễn dịch,….

Nhiễm nấm Candida là một bệnh nhiễm trùng nấm men do các nấm họ Candida, mà phần lớn là do nấm Candida albicans gây nên. Đây là những loại nấm rất phổ biến, sống ở khắp mọi nơi, trên cơ thể người nấm candida thường xuất hiện ở da, vùng miệng, đường tiêu hóa và vùng sinh dục. Thông thường, nấm candida sẽ sống cân bằng với các vi sinh vật khác trên cơ thể mà không gây tác hại gì. Tuy nhiên, khi gặp các điều kiện thuận lợi, nấm candida sẽ có cơ hội phát triển mạnh và gây bệnh ở nhiều bộ phận khác của cơ thể. Tùy vào vị trí bị nhiễm nấm mà các biểu hiện bệnh sẽ khác nhau.

2. CÁC DẠNG BỆNH DO NẤM CANDIDA Ở VÙNG MIỆNG

a.     Dạng màng giả cấp tính –dạng đẹn sữa:

-        Là dạng thường gặp nhất, thường gặp ở trẻ sơ sinh 6-10 ngày tuổi, do lây nhiễm từ mẹ sang con khi sinh (từ âm đạo), da tay, ngực của mẹ do trẻ nhỏ hệ thống miễn dịch chưa hoàn thiện. Gặp ở người già do suy giảm miễn dịch.

-        Người bệnh có cảm giác nóng bỏng, thay đổi vị giác, đắng miệng, khô miệng.

-       Tổn thương dạng mảng trắng trên nền ban đỏ, cạo tróc dễ dàng bằng gạc hoặc que đè lưỡi.

candida dạng màng giả trước và sau khi cạo bằng que gỗ.

ảnh: Neville Color Atlas of Oral and Maxillofacial Diseases

trước và sau điều trị bằng thuốc kháng nấm.

b.    Dạng ban đỏ:

Mảng ban đỏ thường gặp ở khẩu cái, hay gặp ở bệnh nhân mang hàm giả, suy giảm miễn dịch như AIDS,..

Bệnh nhân có cảm giác nóng bỏng, đau rát, lỗ đổ các tuyến nước bọt phụ sưng đỏ,…

ảnh: Neville Color Atlas of Oral and Maxillofacial Diseases

 c.     Dạng teo cấp tính

Thường do sử dụng kháng sinh phổ rộng kéo dài.

Biểu hiện trên niêm mạc miệng là một vùng ban đỏ, hoặc một mảng đỏ trên lưng lưỡi, mất gai chỉ gọi là viêm lưỡi giữa hình thoi.

 Viêm lưỡi giữa hình thoi

 d.    Dạng tăng sản mạn tính:

-        Thường gặp ở nam giới trung niên, hút thuốc lá

-       Tổn thương dạng mảng tráng khó cạo tróc.

Candida dạng tăng sản mạn tính trước và sau điều trị

ảnh: Neville Color Atlas of Oral and Maxillofacial Diseases

e.     Chốc mép.

Hay gặp ở người già mất răng, tổn thương ở 2 bên khóe mép.

 ảnh: Neville Color Atlas of Oral and Maxillofacial Diseases

Chẩn đoán dựa vào lâm sàng và các cận lâm sàng: soi tươi hoặc cấy nấm.

Điều trị: Thường được điều trị bằng các loại thuốc kháng nấm, bao gồm miconazole, clotrimazole và nystatin. Những loại thuốc chống nấm được sử dụng để điều trị cho các trường hợp nhiễm trùng từ mức độ nhẹ cho đến trung bình ở miệng và cổ họng thường dưới dạng thuốc ngậm hoặc uống trong vòng từ 7-14 ngày. Đối với những trường hợp bị nhiễm trùng nặng, phương pháp điều trị phổ biến nhất là thuốc kháng nấm fluconazole đường uống. Các loại thuốc chống nấm kê theo toa khác cũng có thể được sử dụng cho những bệnh nhân không thể dùng fluconazole, hoặc những người gặp phải các vấn đề về sức khỏe khác sau khi sử dụng fluconazole. Trong trường hợp bệnh nhân đang mang hàm giả cần vệ sinh hàm giả, ngâm trong dung dịch thuốc kháng nấm hoặc làm lại hàm giả mới nếu cần thiết.